Tak – można. W polskim prawie istnieje forma prawna, która pozwala na utworzenie funduszu inwestycyjnego przeznaczonego wyłącznie dla wąskiego grona uczestników. Mowa tu o funduszu inwestycyjnym prywatnym, który może być dostępny nawet dla zaledwie kilku osób.
Nie jest to jednak produkt dostępny „od ręki” – wiąże się z formalnościami, regulacjami i wymogami, które warto poznać, zanim podejmie się próbę jego utworzenia.
Co to jest fundusz inwestycyjny prywatny?
Fundusz inwestycyjny prywatny (FIZ prywatny) to rodzaj funduszu inwestycyjnego zamkniętego (FIZ), którego certyfikaty inwestycyjne nie są oferowane publicznie. Oznacza to, że udział w takim funduszu mogą mieć wyłącznie wybrane osoby lub podmioty, wskazane z góry przez twórców funduszu.
W praktyce, fundusz taki może być narzędziem do zarządzania majątkiem rodzinnym, inwestycji wspólników spółki lub grupy prywatnych inwestorów o podobnym profilu kapitałowym.
Jakie są zasady działania funduszu dla kilku inwestorów?
Choć fundusze inwestycyjne prywatne oferują dużą elastyczność, ich tworzenie i funkcjonowanie nadal podlega ścisłym regulacjom Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Nie ma jednak minimalnej liczby inwestorów – zgodnie z przepisami, fundusz może być utworzony nawet dla jednego uczestnika (w praktyce zdarza się to rzadko, ale jest legalne). Częściej spotyka się fundusze tworzone przez kilka lub kilkanaście podmiotów.
Fundusz prywatny nie musi publikować prospektów ani dokumentów ofertowych, co upraszcza proces jego utworzenia, ale nie zwalnia z obowiązku zarządzania przez profesjonalną TFI (Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych) i zgodności z Ustawą o funduszach inwestycyjnych.
Dla kogo są fundusze inwestycyjne prywatne?
Tego typu rozwiązania nie są przeznaczone dla przeciętnego inwestora detalicznego. Ich uczestnikami mogą być:
- inwestorzy kwalifikowani (np. instytucje finansowe, osoby z odpowiednim kapitałem i wiedzą),
- członkowie rodziny planujący wspólne zarządzanie majątkiem,
- wspólnicy spółek chcący reinwestować zyski w strukturalny sposób.
Fundusze inwestycyjne tego typu traktowane są jako wehikuł inwestycyjny, który umożliwia zarządzanie aktywami w sposób bardziej elastyczny niż np. klasyczna spółka.
Co daje stworzenie prywatnego funduszu inwestycyjnego?
Największą zaletą prywatnego funduszu inwestycyjnego na rynku kapitałowym jest kontrola. Inwestorzy mają wpływ na:
- strategię inwestycyjną,
- skład aktywów w portfelu,
- politykę wypłat zysków,
- horyzont inwestycyjny.
Dodatkowo, fundusze tego typu często są optymalizowane podatkowo, a sama struktura może być bardziej przejrzysta niż inne formy inwestowania wspólnego.
Jak wygląda proces tworzenia takiego funduszu?
Założenie funduszu inwestycyjnego prywatnego wymaga:
- zawarcia umowy z TFI,
- przygotowania statutu funduszu,
- uzyskania zezwolenia KNF (chyba że fundusz korzysta z wyłączeń),
- wniesienia kapitału początkowego.
To proces kosztowny i czasochłonny, ale dla odpowiedniego kapitału – opłacalny i uzasadniony.
Czy fundusz prywatny może być alternatywą dla innych form inwestowania?
Tak, zwłaszcza gdy chodzi o złożone struktury majątkowe lub wspólne inwestycje na dużą skalę. W porównaniu do spółek celowych (SPV) lub trustów zagranicznych, fundusz inwestycyjny prywatny:
- oferuje większą przejrzystość regulacyjną w Polsce,
- może działać przez wiele lat bez konieczności likwidacji,
- pozwala na łatwiejsze zarządzanie sukcesją i podziałem zysków.
Podsumowanie: fundusze inwestycyjne dla wybranych
Utworzenie funduszu inwestycyjnego dla kilku inwestorów jest jak najbardziej możliwe. To narzędzie szyte na miarę, które sprawdza się tam, gdzie inwestorzy chcą mieć pełną kontrolę nad wspólnym kapitałem, bez zbędnej ekspozycji publicznej.
Choć dostępne tylko dla określonego grona, fundusze inwestycyjne zamknięte zyskują na popularności wśród osób szukających elastyczności, bezpieczeństwa prawnego i długofalowej struktury inwestycyjnej.
FAQ – fundusze inwestycyjne prywatne
Czy mogę stworzyć fundusz tylko dla siebie?
Tak. Choć rzadko spotykane, prawo dopuszcza fundusz inwestycyjny z jednym uczestnikiem.
Czy fundusz prywatny może być zarządzany samodzielnie?
Nie. Fundusz musi być zarządzany przez licencjonowane Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych.
Czy fundusz dla kilku inwestorów jest publiczny?
Nie. Fundusz inwestycyjny prywatny nie oferuje certyfikatów publicznie i nie działa na rynku otwartym.
Ile kosztuje założenie takiego funduszu?
Koszty są znaczące – obejmują opłaty prawne, rejestracyjne i zarządzanie przez TFI. Ale przy dużym kapitale mogą być uzasadnione.
